Polikistik Over Nedir?

• İlk kez 1935 yılında tanımlanmıştır.
• “Poli” eki latince de “birden çok sayı” yı ifade eder. “over” kelimesi de “ yumurtalık” anlamındadır. Bu nedenle polikistik over hastalığı isminden de anlaşıldığı üzere yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist ile karakterize bir hastalıktır.
• PCO olarak kısaltılır.
• 30 yaş altı kadınlarda en sık karşımıza çıkan hormonal bozukluktur.

Polikistik Over neden olur?

• Nedeni tam olarak bilinmez.
• Sonradan oluşmaz. Bir dış etkene olarak bağlı gelişmez.
• Kız çocuk, henüz anne karnında iken ailesinden gelen genetik etkilerle bu hastalığın temelleri atılır.
• Yanlış beslenme, aşırı kilo alma hastalığı tetikleyebilir.
• Kanser değildir.
• Hastalığın içerisinde kist kelimesi geçse de  ameliyatla alınmasını gerektirmez

Polikistik Over ile ilgili 2 tablo söz konusudur;

Polikistik Over Paterni: Ultrason incelemede yumurtalıklarda çok sayıda kist söz konusudur. Hasta normal kiloludur. Adetleri düzenlidir. Tüylenme sivilcelenme yakınması ya da başka şikayeti yoktur. Sadece ultrasonda yumurtalık yapısı polikistik over görünümündedir. Tedavi gerektirmez. Sadece kilo artışları konusunda dikkatli olmaları yeterlidir.

Polikistik Over Hastalığı– Polikistik Over Sendromu(PCOS): Bu hastalar genellikle kilo problemi yaşarlar, kolay kilo alırlar, zor verirler. Tüylenme artışı ve saçlarda dökülme ve sivilcelenme  sorunlarından bazıları söz konusudur. Ailede diyabet( şeker hastalığı) var olabilir. Bu hastaların şeker hastalığına yakalanma riski artmıştır.

Sözü edilen 2 durum birbiri ile karıştırılmamalıdır.  Hastalara kadın doğum doktoru tarafından polikistik over tanısı konulunca, hastalar internet sitelerinde dolaşarak çoğu zaman daha önemli olan polikistik over sendromu ya da hastalığı ile ilgili bilgilere ulaşırlar. Bu da hastalarda gereksiz strese neden olabilir.

Polikistik over hastalığında belirtiler nelerdir?

• Adet düzensizliği,
• kilo artışı
• sivilcelenme,
• saç dökülmesi,
• yağlı cilt,
• tüylenme artışı,
• bebek sahibi olmakta güçlük(infertilite)

Adet düzensizlikleri hastaların % 70 -75’inde görülür.  Genellikle adette gecikmeler söz konusudur. Kimi zaman aylarca adet görememe söz konusu olabilir.

PCOSlu hastalarda bebek sahibi olmakta zorluk söz konusu olabilir. Bu, “polikistik over sendromu olan hastalar bebek sahibi olamaz” anlamına gelmemektedir. Böyle bir durum varsa genellikle basit ilaç tedavileri ile hamilelik mümkün olur. Kilolu hastalarda kilo verilmesi infertilite probleminin çözümüne büyük katkı sağlar.. Bazı hastalar düzenli adet görürler, yumurta gelişimi ile ilgili sorun yaşamazlar ve  kolay gebe kalabilirler.

PCOS hastalarının yaklaşık %35-40’ında kilo problemi vardır. Şişmanlık bazı hastalarda tek başına diğer belirtileri başlatabilir. Bu tür vakalarda kilo kaybı sağlandığında sorunlar tamamen ortadan kalkabilir.

Tanı nasıl konulur?

Polikistik Over Sendromu / Hastalığı tanısı için aşağıda sıralanan üç maddeden ikisinin hastada var olması gerekir.

• • • Ultrason incelemede tek bir yumurtalıkta 12 ve daha fazla1 cmden küçük kistlerin varlığı
    • Adette gecikme veya adet görememe
    • Tüylenme artışı, sivilcelenme veya kan testinde erkeklik hormonlarının artış göstermesi

Laboratuar testlerinde LH / FSH hormonlarının oranının arttığı saptanabilir.  Üretilen hormonlarla kan şeker düzeyini kontrol eden “insulin” hormonu arasında ilişki olduğu için hastalarda insulin direnci saptanabilir.  PCOS lu hastaların %40 ‘ında gizli şeker hastalığı vardır.  Şeker yükleme testi ile şeker hastalığı araştırılmalıdır. Bu hastalarda ayrıca kan yağlarında bozukluklar araştırılmalıdır. Kan yağlarındaki bozukluk (LDL de artış, HDL de azalma) bazı kalp damar hastalıklarını arttırabileceğinden tedavi edilmelidir.

Polikistik over sendromu tedavisi nasıl yapılır?

Hastalık yumurtalık yapısından kaynaklandığı için yalızca bir ilaç kullanarak ya da sadece ameliyatla polikistik overden kurtulmak söz konusu değildir. Tedaviler hastanın var olan şikayetlerine yöneliktir.Yani tedavi kişiye özel programlanır.

Hangi şikayetlerde hangi tedavi uygulanmalıdır?

Tüm şikayetlerin tedavisinde kilo kontrolü önemli yer taşır. Bu nedenle PCOS da ilk ve en önemli tedavi aşırı kiloların verilmesidir. Bu hastalar daha zor kilo kaybederler. Bu nedenle bilinçli diyet ve spor programları ile kilo kaybı daha etkili olacaktır. İnsülin direnci saptanan olgularda oral antidiyabetikler tedaviye eklenebilir.

Tüylenme Artışı nasıl tedavi edilir?

Androjen adı verilen erkeklik hormonlarının fazlalığına bağlı olarak ortaya çıkan tüylenme (hirsutism) PKOS’lu vakalarda sıklıkla görülen bir durumdur.

Doğum kontrol hapları kandaki androjen düzeylerini düşürdüğünden yeni tüy çıkmasını engelleyebilirler.  Tüylenme artışının fazla olduğu olgularda tedaviye siproteron asetat adı verilen başka bir tedavi de eklenebilir.  Tedaviye yanıt en az 3 ay sonra kendini belli eder. Var olan tüylere etkisi olmaz yeni tüylerin çıkmasını önler. Bu nedenle tedavinin başlangıcından 3 ay sonra epilasyon önerilir.

Polikistik Overde  Adet görememe ve İnfertilite ( Hamile kalamama )

Polikistik over yapısına sahip bayanlarda kilo fazlalığı obezite adet görememenin ve gebe kalamamanın en büyük nedenidir.

Düzenli adet görmek isteyen bebek isteyen polikistik over sendromu olan kilolu bayanlar DİYET ve EGZERSİZ ile ciddi olarak kilo vermeyi düşünmelidir. Başarılı olurlarsa sorunlar kendiliğinden çözülecektir.

Gerekli diyetler tedavi öncesi yapılmalıdır. Kilo verilmeye tedavi esnasında çalışılmamalıdır ve

diyette glisemik indeksi düşük gıdalar alınmalıdır.