MENOPOZ NEDİR?

Menopoz, bir kadının her ay adet görme durumunun sona erdiği dönemdir. Bu dönemde kadının yumurtalıkları artık yumurta üretmeyi bırakırlar ve östrojen ve progesteron adlı hormonları üretmezler. Menopoz sıklıkla 45 – 55 yaşları arasında görülür, ortalama görülme yaşı toplumumuzda 51’dir. 40 yaş altında görülen menopoz erken menopoz adını alır ve erken (prematür) over yetmezliğini gösterir.

MENOPOZA GİRİP GİRMEDİĞİMİ NASIL ANLARIM?

Kadınların birçoğu, adet düzenleri bozulmaya başladığında menopoza girip girmediğini merak eder. Menopoza girdiğinizde, adetlerinizin sıklığı normale göre değişecek, örneğin ayda bir yerine 5 – 6 haftada bir adet görmeye başlayacaksınız; kanamalarınız öncekine göre daha az ya da daha fazla olacak ve arada bir de adet görmediğiniz olabilecektir. Bunların yanında, menopozun kanamayla ilişkisiz olan ateş basmaları gibi belirtileri de vardır.

Eğer rahiminiz ameliyatla alındıysa, adet görmediğiniz için adet kanamasının azalması ya da seyrekleşmesi gibi belirtileri yaşamayacağınız için ne zaman menopoza girdiğinizi fark etmeniz güç olabilir. Bu nedenle, ateş basması benzeri belirtileriniz olduğunda hekiminize başvurarak hormon tahlili yapmanız gerekir. Eğer yumurtalıklarınız da alındıysa, yani cerrahi menopoza girdiyseniz zaten bu belirtileri ameliyattan hemen sonraki dönemde yaşamanız beklenir.

MENOPOZ TANISI NASIL KONUR?

Menopozun kesin bir tanısının konması hormon tahliliyle bazen güç olabilir, çünkü hormonlar menopozal geçiş döneminde dalgalanma gösterir. Üreme çağının sonlarına doğru, adet siklusları kısalmaya başlar, böylelikle bu dönemde daha sık adet görürüz. Menopozal geçiş döneminde ise FSH adındaki hormonun seviyeleri yükselmeye başladıkça adetler düzensizleşir. İlerleyen dönemlerde FSH yükselmeleri ve estradiol düşmeleri dalgalanmalar gösterir, bu fazda yapılan hormon testlerinde yüksek FSH ve düşük östradiol saptanması menopozu düşündürür, ancak dalgalanma dönemine rastlarsa normal de saptanabilir. Bu nedenle, tek bir yüksek FSH seviyesine dayanarak, östrojen çok düşük bile olsa, menopoz tanısı konmamalıdır. Menopozdan sonra, overdeki tüm foliküller tükendiğinden artık östrojen salgısı yapılamayacak ve östrojen testleri düşük çıkacaktır.

45 yaş ve üzerindeki bir kadında, adet görmemeye neden olan organik ve biyolojik başka nedenler yoksa (mesela rahimin alınması, guatr gibi), 12 ay süreyle adet görmeme durumunda menopoz tanısı konur.

MENOPOZA GİRİNCE DOKTORA GİTMEM GEREKİR Mİ?

5 yaş veya üzerindeyseniz ve adetleriniz düzensizleştiyse, menopoz döneminiz başlıyor demektir. Sadece bunun için doktora gitmeniz gerekmez. Ancak, aşırı adet kanamalarınız oluyorsa, ultrasonla rahim içi çizginizin kalınlığına bakılıp, olumsuz bir durum olmadığından emin olunmalıdır. Eğer sizi çok rahatsız eden semptomlarınız varsa, örneğin gece terlemeleri yüzünden uyuyamıyorsanız, ya da düzensiz kanamalarınız rahatsız ediciyse hekiminize başvurabilirsiniz. Bunun dışında, menopoz sonrası dönemde meme taramaları ve kemik yoğunluğu ölçümleri, rahim ağzından smear alınması gibi yıllık kontrollerinizi de ihmal etmemelisiniz.

MENOPOZ SEMPTOMLARI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Östrojen hormonu içeren ilaçlar menopoz semptomlarının en iyi tedavisidir. Ancak östrojen kullanan kadınların aynı zamanda progesteron hormonu da alması gerekir. Bu ilaçlar etkili bir şekilde semptomları giderseler de, kendilerine ait bazı olumsuz etkileri olabileceğinden, hekiminize danışmadan kullanmayınız. Sıcak basmalarını ve depresyonu önlemek için antidepresanlar da kullanılabilir. Hekiminiz, kemik yoğunluğu ölçümünüzün sonucuna göre kalsiyum ve D vitamini içeren preparatları ya da doğrudan kemik erimesi ilaçlarını kullanmanızı önerebilir.